Tanrı Kent (Cidade de Deus - City of God - 2002)

Brezilya varoşunda suça sürüklenen çocukları ve çetelerini konu edinen bir film. Tavuk kesme sahnesiyle başlıyor, tavuk gibi öldürülen insanlarla devam ediyor. Eğer abartılmadıysa Brezilya varoşunda hayatta kalmak ormandan daha zor gibi. Devlet otoritesi boşluğu ve asayiş zafiyeti var. Filmi izlerken aklıma ülkemdeki varoşlar geldi, öpüp başıma koyayım. Ankara’da birkaç kez, gece yarısı “çinçin” isimli varoş mahalleden geçmek zorunda kalmıştım. Bunlardan birinde, dar bir yolda durduruldum ve kimliğime bakıldı. Kimliğime bakılma hizmeti karşılığında 20 TL çarpılmıştım, buna şükür demiştim. Bir defa da Çanakkale’de yolumu kaybedip, kendimi “roman mahallesi” içinde bulmuştum. Yaz akşamıydı. İnsanlar sokakta yaşıyordu sanki. Sofralar, kaynayan semaverler, rakı tokuşturanlar, TV izleyenler hatta yatak sermiş uyuyanlar vardı. Onlarca çocuk oradan oraya koşuşturuyordu. Umumi bir sokakta, kimseye zarar vermeyeyim diye pür dikkat, ağır ağır giderken, sanki evlerine girmişim gibi hissetmiştim. Hiç istiflerini bozmuyorlardı ve “ne işin var burada” gibi bir gözle bakıyorlardı. Yanından geçerken bacağını çekme zahmetinde bulunmayan amcanın tavrında; kılına değsem de bir mesele çıksa havası vardı. Film, çocuk çetelerine odaklandığından, çocukların, dünyayı ele geçirdiğini sandım bir ara. Orta okuldayken okuduğum “Dünya Çocukların Olsa” adlı roman geldi aklıma. Bu romanda, çocuklar erişkinlere ibret olacak şekilde barışçıllardı. Bu filmde ise çocuklar erişkinlerden acımasızdı ki beklenen durum bu zaten. Bütün olumsuz şartlara rağmen, empati ve vicdan yetisini tamamen kaybetmeyen, kısmi anti sosyal özellikler gösteren Benny isimli çete eş liderinin, sevginin etkisiyle yaşadığı değişim güzeldi. Yeterli bakım ve sevgi göremeyen ihmal edilmiş çocukların, ileride, anti sosyal kişiler olacağı varsayılır. Yeterli sevgi alamayan, temel ihtiyaçları giderilemeyen çocukların beyninde, bir kortikal fonksiyon olduğu düşünülen vicdan ve empati gelişimi mi duruyor da bu çocuklar anti sosyal kişilere dönüşüyor? Yoksa bu yetiler bu beyinlerde en baştan (kalıtımsal) mı yoktu? (Keza genelde bunların anne babalarında anti sosyalite daha sık) Yada hayata (anne babaya) karşı duydukları varsayılan bu derin öfkenin sonucu olan intikam duygusu yaşamlarının enerji kaynağı haline mi geliyor? Üçünün de katkısı olsa gerek. Brezilya varoşlarına Favela denir ve bir Türk Psikiyatr Favela Sendromu denilen bir durumdan bahsetmiştir. Merak eden https://eksisozluk.com/favela-sendromu--4699936 linkinden okuyabilir.